Emmer-ijsuitdaging

Sinds afgelopen weekend ben ik geïntrigeerd geraakt door het fenomeen Ice Bucket Challenge: tout bekend Amerika en inmiddels ook Nederland gooit emmers met ijswater over zijn of haar hoofd, zet daarvan een filmpje online en nomineert tenminste 3 (maar vaak meer) anderen. Puberale ongein? Nee, dan zou ik niet zo geïntrigeerd zijn. Het blijkt een bewustwordings- en fondsenwervingscampagne voor de ziekte ALS te zijn. Een campagne die met groot succes viraal is geraakt.

En daardoor werd mijn nieuwsgierigheid gewekt: wie had dit bedacht en waarom werd het viraal? En vervolgens ook: behaalt het zijn doel of schiet het die voorbij? Ik begreep namelijk niet zo goed wat een emmer ijswater met ALS te maken heeft. ALS is een slopende zenuwaandoeningen waar jaarlijks in Nederland ongeveer 500 mensen aan overlijden en ook jaarlijks 500 mensen de diagnose krijgen. Een oud-studiegenoot van me deed 4 jaar promotieonderzoek naar de oorzaak en wist toen van 2 of 3 stofjes dat die de oorzaak niet waren. Om maar aan te geven hoe ver de wetenschap nog van een oplossing verwijderd is. Ik zocht naar een logische link met een emmer ijswater. Want die is toch nodig om het verhaal kloppend te maken en bewustwording te creëren?

Was het doel dan voornamelijk fondsenwerving? De Ice Bucket Challenge bestaat eruit dat je óf de uitdaging aangaat en die emmer over je kop uitstort, óf dat je die ellende ‘afkoopt’ door een donatie te doen. Aan de hoeveelheid filmpjes te zien, kiezen de meeste genomineerden voor het eerste. Op papier klopt de actie daarom niet: het is leuker om dat filmpje te delen en mensen te nomineren dan om te doneren. En als je doneert, dan nomineer je niemand en stopt dus de keten. Niet handig. Schiet de actie dan ook dat doel voorbij? Is het daarmee een vorm van ‘Slacktivism’? (een samenvoeging van het Engelse ‘slacker’ en ‘activism’. Een ‘feel-good’ actie voor een goed doel dat niets voor dat goede doel oplevert, maar de ‘activist’ wel het idee geeft iets goeds gedaan te hebben. Een Nederlandse vertaling zou ‘lapzwans-activisme’ kunnen zijn). Welke domme fondsenwerver heeft dit bedacht?

Wat blijkt? Er lijkt helemaal geen domme fondsenwerver te zijn die het bedacht heeft. En, beter nog, de actie schiet zijn doel allerminst voorbij. Volgens de Nederlandse ALS stichting is de actie ontstaan in Boston waar ene Pete Frates, honkbalspeler, de diagnose ALS kreeg en als awarness-actie een emmer ijswater over zijn hoofd goot en zijn oude honkbalteamgenoten uitdaagde hetzelfde te doen. (Ik denk dat de diagnose als een koude douche voelde?). Niet lang daarna werd de challenge opgepakt door Steve Gleason, American Football speler die zelf ALS heeft. Vanaf daar ging het snel. En kwam het ook naar Nederland. 

Ik weet niet of de actie in de loop van het verhaal toch nog door een fondsenwerver is aangepast of dat’ie direct zo slim was. Je moet binnen 24 uur reageren op de challenge, het filmpje plaatsen en 3 nieuwe mensen nomineren. Bij veel filmpjes die ik langs zie komen, zie ik ook de oproep om niet te kiezen voor óf de emmer óf de donatie, maar beiden te doen. Volgens de website van de stichting ALS zorgde de actie sinds 29 juli al voor verhoging van miljoenen dollars aan donaties aan de ALS association. 

Inmiddels is de Ice Bucket Challenge heel dichtbij gekomen. Zondag zag ik de vriend van mijn nicht een koude douche nemen, vervolgens natuurlijk mijn nichtje zelf, gisteren moest mijn tante eraan geloven die vervolgens mijn broer nomineerde…. Ik kijk met angst en beven naar Facebook. U ziet mij binnenkort vast ook rillend met een lege emmer in de hand … Of zal ik maar gewoon doneren? Het is tenslotte voor het goede doel.