Als ik het niet begrijp ... klopt je verhaal niet

Als draaideur zzp-er bij een grote gemeente mocht ik regelmatig de communicatie verzorgen van beleidsthema’s waar ik de ballen verstand van had. Dat had groot voordeel voor de communicatie - ik kon immers naar het onderwerp kijken als een argeloze burger die er ook niets van weet. Het had soms - als de beleidsmakers er open voor stonden - ook voordeel voor het beleid. Ik kon ze de spiegel voorhouden; klopte het verhaal wel? 

Ik ben gezegend met een goed stel hersenen en de gave om snel een nieuw onderwerp in te duiken en te analyseren. Mijn motto is ‘als ik het begrijp, kan ik het uitleggen (en dus communiceren); als ik het niet begrijp, klopt je verhaal niet (of vertel je me niet alles).’ Met dat motto ga ik het gesprek aan met de beleidsmakers. Ik scheid de zin van de onzin, de kern van de ballast en kan vaak feilloos onder woorden brengen wat ze eigenlijk bedoelen. 

Maar… lukt dat niet, dan komt dat meestal omdat het verhaal niet klopt. Omdat ze de uitwerking van het beleid niet goed hebben doordacht of omdat het beleid is gemaakt op basis van belangen of overtuigingen die ze niet expliciet maken. Soms omdat de waarheid niet zo fraai is, maar vaak ook omdat men denkt dat mensen de complexiteit van de waarheid niet aankunnen.

En dan? Wat doen we met de constatering dat het verhaal niet klopt? Heel soms wordt beleid dan aangepast of eerlijker toegelicht. Maar vaak moeten de communicatiemensen er dan toch maar een mooi en gelikt verhaal van maken. Een verhaal waar een groot deel van de mensen in mee zal gaan. Hey, misschien kom je er misschien wel gewoon mee weg. Zeker als het om relatief onbenullige zaken gaat of als het maar een heel kleine groep mensen raakt. 

Maar er zullen mensen zijn - mensen zoals ik - die vrij snel zien of voelen dat het niet klopt. En wanneer het om grotere en belangrijke zaken gaat die hen raken, gaan deze mensen vragen stellen. Als ze de antwoorden dan niet van jou krijgen, dan zoeken ze die ergens anders. En oei, dan kan het alle kanten op. Want een antwoord dat vergezocht lijkt, maar toch wel enigszins plausibel, wint het al snel van het herhalen van de boodschap zonder echt antwoord te geven. ‘Eerlijkheid duurt het langst’ is een oude wijsheid die volgens mij nooit sleets wordt. 

In communicatieland wordt veel aandacht besteed aan de vraag of alle mensen de boodschap wel begrijpen, ook de minder geletterden, ‘laagopgeleiden’ en mensen uit andere culturen. Terecht natuurlijk. Maar leg de boodschap ook eens voor aan kritische mensen die verder denken, mensen die een gezonde dosis wantrouwen hebben tegenover jouw organisatie, mensen die veel ‘ja maar’ en ‘hoe dan’-vragen stellen. Weet je die vragen te beantwoorden, dan zit het met jouw verhaal waarschijnlijk wel goed.  

Ik gun alle organisaties maar vooral de overheid in deze tijden eerlijke communicatie waarbij we mensen weer behandelen als weldenkende volwassenen die the truth echt wel kunnen handelen. 

Geïnteresseerd in eerlijke communicatie? Ik breng jouw verhaal onder woorden. Kijk wat ik voor je kan doen of neem direct contact op.